Khi tham gia thị trường ngoại hối, việc hiểu rõ các yếu tố ảnhưởng đến tỷ giá là vô cùng quan trọng. Trong đó, phân tích cơ bản đóng vai trò như chiếc chìa khóa giúp nhà đầu tư giải mã những biến động thị trường thông qua các chỉ số kinh tế – chính trị. Dưới đây là những thuật ngữ then chốt mà bất kỳ trader nào cũng cần nắm vững.
Lãi suất (Interest Rate) luôn nằm trong top những yếu tố được theo dõi sát sao nhất. Các ngân hàng trung ương như Fed hay ECB thường điều chỉnh lãi suất để kiểm soát lạm phát. Khi lãi suất tăng, đồng tiền của quốc gia đó có xu hướng mạnh lên do thu hút dòng vốn đầu tư. Ví dụ điển hình là đợt tăng lãi suất mạnh tay của Fed năm 2022 đã đẩy USD lên mức cao nhất 20 năm.
GDP (Tổng sản phẩm quốc nội) được ví như bảng điểm sức khỏe kinh tế. Số liệu GDP tăng trưởng ấn tượng 3.2% của Mỹ quý IV/2023 ngay lập tức khiến đồng bạc xanh bật tăng. Trái lại, khi Nhật Bản công bố GDP âm 0.5% quý I/2024, JPY chịu áp lực giảm giá rõ rệt.
Chỉ số CPI (Chỉ số giá tiêu dùng) là thước đo lạm phát chính xác nhất. Theo báo cáo mới nhất từ IMF, mức CPI lý tưởng cho các nền kinh tế phát triển dao động quanh 2%. Khi CPI của Eurozone vượt ngưỡng 10% vào năm 2022, ECB buộc phải siết chặt chính sách tiền tệ, tạo đà cho EUR hồi phục.
Tỷ lệ thất nghiệp (Unemployment Rate) phản ánh sức mạnh thị trường lao động. Con số 3.4% thất nghiệp tại Mỹ tháng 4/2023 – mức thấp nhất 54 năm – đã củng cố vị thế của USD. Các nhà đầu tư thường đặt lệnh mua/bán dựa trên độ chênh lệch giữa số liệu thực tế và dự báo của các tổ chức uy tín như Bloomberg hay Reuters.
Cán cân thương mại (Trade Balance) cho biết sự chênh lệch giữa xuất khẩu và nhập khẩu. Trung Quốc liên tục duy trì thặng dư thương mại hơn 800 tỷ USD/năm khiến CNY luôn nằm trong danh sách các đồng tiền được săn đón. Ngược lại, thâm hụt thương mại kỷ lục 1,100 tỷ USD của Mỹ năm 2022 tạo áp lực giảm giá cho USD.
Chính sách tiền tệ (Monetary Policy) của các ngân hàng trung ương luôn tạo sóng lớn cho thị trường. Quyết định mua vào 80 tỷ EUR trái phiếu hàng tháng của ECB năm 2020 đã khiến EUR/USD lao dốc không phanh. Gần đây nhất, động thái giữ nguyên lãi suất 0.1% của BOJ (Ngân hàng Nhật Bản) tiếp tục đè nặng lên JPY.
Dữ liệu phi nông nghiệp (Non-Farm Payrolls – NFP) được mệnh danh là “ông vua chỉ báo” với khả năng làm rung chuyển thị trường. Báo cáo NFP tháng 3/2024 khi Mỹ tạo thêm 303,000 việc làm – cao hơn 30% so với dự báo – đã thiết lập đỉnh mới cho USD/JPY. Các trader thường chuẩn bị chiến lược giao dịch từ trước để tận dụng biến động mạnh sau tin ra.
Chỉ số niềm tin tiêu dùng (Consumer Confidence Index) đo lường xu hướng chi tiêu của hộ gia đình. Khi CCI của Đức giảm xuống -37.8 điểm tháng 10/2022 – mức thấp nhất kể từ năm 1991 – đồng EUR ngay lập tức mất giá 2% chỉ trong vài giờ. Các số liệu này đặc biệt quan trọng với những quốc gia phụ thuộc vào tiêu dùng nội địa như Mỹ hay Anh.
Bán lẻ (Retail Sales) phản ánh sức mua của người dân. Báo cáo bán lẻ tháng 12/2023 của Anh tăng 3.4% – cao hơn gấp đôi dự báo – đã giúp GBP phục hồi ấn tượng sau chuỗi ngày lao dốc. Các nhà phân tích thường kết hợp chỉ số này với CPI để dự đoán xu hướng điều chỉnh lãi suất.
Đơn hàng công nghiệp (Durable Goods Orders) là thước đo hoạt động sản xuất. Số liệu tháng 2/2024 của Mỹ tăng 2.2% đã củng cố kỳ vọng về sự phục hồi kinh tế, đẩy USD Index lên mức cao nhất quý I/2024. Các trader theo trường phái phân tích cơ bản thường xem xét đồng thời nhiều chỉ số để có cái nhìn toàn diện.
Hiểu rõ thuật ngữ forex liên quan đến phân tích cơ bản không chỉ giúp nhà đầu tư đọc vững các báo cáo kinh tế mà còn xây dựng được chiến lược quản lý rủi ro hiệu quả. Mỗi chỉ số đều như mảnh ghép trong bức tranh tổng thể, việc kết hợp chúng với phân tích kỹ thuật sẽ tạo nên hệ thống giao dịch vững chắc. Đừng quên theo dõi lịch kinh tế hàng tuần và học cách phân tích mối tương quan giữa các yếu tố để tối ưu hóa quyết định đầu tư.
